Stan wojenny w Polsce w latach 1981–1983
Stan nadzwyczajny wprowadzony
13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polski.
GENERAŁ W. JARUZELSKI OGŁASZA WPROWADZENIE STANU WOJENNEGO |
Został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 roku.
Stan wojenny wprowadzono na mocy uchwały z dnia 12 grudnia 1981 roku, na
polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego.
Został poparty przez Sejm uchwałą
z dnia 25 stycznia 1982 roku.
16.12.1981.
Pacyfikacja kopalni Wujek
Pacyfikacja «tłumienie buntu, powstania, strajku itp., zwykle przy użyciu siły
zbrojnej»
Po wprowadzeniu stanu wojennego niektóre kopalnie i huty
na Górnym Śląsku i w Zagłębiu podjęły strajk.
Siły wojska i MO (Milicji Obywatelskiej),pacyfikowały kolejne zakłady, m.in. 15
grudnia KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu, 16 grudnia – KWK „Wujek” w
Katowicach.
PACYFIKACJA |
PACYFIKACJA |
W obu kopalniach wobec strajkujących górników użyto
broni: w Jastrzębiu było czterech rannych, a w Katowicach (poza rannymi)
dziewięć ofiar śmiertelnych.
Na miejscu zginęło sześciu górników: Józef Czekalski,
Józef Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Zbigniew Wilk i Zenon Zając. W
kolejnych dniach w szpitalach od odniesionych ran zmarli Andrzej Pełka, Joachim
Gnida i Jan Stawisiński.
OFIARY PACYFIKACJI KWK WUJEK W KATOWICACH |
Najaktywniejsi uczestnicy strajku zostali aresztowani, a
następnie skazani na kary więzienia. Pogrzeby zamordowanych były zabezpieczane
przez kilkudziesięcioosobowe siły między innymi MO (Milicji Obywatelskiej) .
Do górników
strzelali funkcjonariusze z Plutonu Specjalnego ZOMO ( Zmilitaryzowanych
Oddziałów Milicji Obywatelskiej).
PRZYGOTOWANIA DO AKCJI |
Jeszcze w styczniu
1982 r. umorzono wszczęte wobec nich śledztwo uznając, że działali w obronie
koniecznej. W 1997 r., po procesie trwającym od 1993 r., zostali uniewinnieni;
podobny wyrok zapadł po drugim procesie, w 2001 r. Dopiero w trzecim procesie,
zakończonym w 2007 r., byli zomowcy zostali uznani za winnych
CZAS PACYFIKACJI |
W latach 80-tych upamiętnienie zamordowanych górników nie
było możliwe, chociaż na miejscu ich śmierci postawiono krzyż, składano wieńce
i kwiaty.
Co roku 16 grudnia ludzie gromadzili się pod kopalnią
„Wujek”, aby oddać hołd poległym. Byli za to aresztowani, zatrzymywani lub karani grzywnami.
Dopiero w październiku 1989 r. zarejestrowano Społeczny
Komitet Budowy Pomnika Ku Czci Górników Kopalni Węgla Kamiennego Wujek w
Katowicach Poległych16.12.1981; jego przewodniczącym został Kazimierz Świtoń.
Pomnik poświęcono i odsłonięto 15 XII 1991 r. W grudniu 2015 r. górnicy zostali
pośmiertnie odznaczeni Krzyżami Wolności i Solidarności.
KRZYŻ PAMIĘCI OFIAR PACYFIKACJI |